Rolnictwo i leśnictwo

 

Rolnictwo
Powierzchnia użytków rolnych wynosi około 500 000 ha, czyli 36,7 % powierzchni powiatu. W okresie 1995-1999 odnotowano spadek powierzchni rolnej o około 710 ha. Ponadto, na terenie powiatu znajdują się niewielkie powierzchnie gruntów odłogowanych.
Struktura użytków rolnych w powiecie przedstawia się następująco (w porównaniu do powierzchni ogólnej powiatu)
· grunty orne – 80,5%
· sady – 0,3%
· łąki i pastwiska – 19,2%.
Istotne jest przestrzenne rozłożenie użytków rolnych na terenie powiatu chojnickiego, które tworzą tutaj cztery zwarte obszary: południowa część gminy Chojnice, rejon miasta Brusy, rejon miasta Czersk i rejon Konarzyn. Obszary te są izolowane zwartym kompleksami leśnymi.
Najlepsze warunki glebowe dla produkcji roślinnej znajdują się w południowej części gminy Chojnice, gdzie dominują gleby III i IV klasy, przy czym odsetek trwałych użytków zielonych wynosi tutaj około 10%, a pozostały obszar zajmują grunty orne. Obszar ten posiada także sprzyjającą dla rozwoju rolnictwa wielkotowarowego strukturę krajobrazu, a także potencjał rozwojowy w formie taniej siły roboczej i substancji architektonicznej po byłych PGR. Obszar ten posiada także dogodną lokalizację w stosunkuj do największego lokalnego rynku zbytu, czyli miasta Chojnice jak i dobre połączenia drogowe do innych regionów kraju. Na obszarze tym nie ma form ochrony przyrody ograniczających możliwości wprowadzenia upraw wielkołanowych.
Na pozostałych obszarach rolniczych dominują grunty klasy V i VI. Obszary te charakteryzują się rozdrobnioną strukturą własnościową. Na terenach tych znaczny odsetek użytków rolnych stanowią trwałe użytki zielone. W północnym rejonie Konarzyn odsetek trwałych użytków zielonych wynosi 35%, w rejonie Brus – 30%, a w rejonie Czerska - 32%.
Z powyższego wynika, że najlepsze warunki dla rozwoju rolnictwa wysokotowarowego wraz z możliwością wprowadzenia upraw roślinnych wielkołanowych występuje w południowej części gminy Chojnice. Natomiast na pozostałych obszarach rolnych powiatu chojnickiego, tj, w rejonie Konarzyn, Brus i Czerska występują niekorzystne warunki dla upraw roślinnych, duży odsetek trwałych użytków zielonych, co sprawia, że tereny te są predysponowane do rozwoju hodowli zwierzęcych. Należy tutaj podkreślić, że większość strategii rozwoju posiadanych przez gminy administrujące tymi obszarami jako główny kierunek rozwoju tej produkcji wskazuje hodowlę bydła mlecznego.
Na terenie powiatu znajduje się około 4.000 gospodarstw rolnych, średnie gospodarstwo użytkuje 13 ha gruntów rolnych, ponadto znaczna liczba gospodarstw posiada także grunty leśne.
W poszczególnych gminach tworzących powiat Chojnicki zróżnicowany jest wskaźnik średniej wielkości gospodarstwa rolnego, który wynosi: w gminie Brusy – 13 ha ( w tym 9,9 ha użytków rolnych), w gminie Konarzyny – 24 ha ( w tym 17 ha użytków rolnych), w gminie Czersk – 11,23 ha (w tym 8 ha użytków rolnych).
Istotnym elementem sektora rolnego na terenie powiatu chojnickiego jest rybactwo śródlądowe. Tereny powiatu chojnickiego cechują się dużą liczbą jezior i rzek o wartkim nurcie, które są stosunkowo czyste, co zapewnia dobre warunki dla prowadzenia gospodarki rybackiej. Należy dodać, że cechy naturalne występujących na terenie powiatu chojnickiego wód dają możliwość hodowli dość szerokiego asortymentu ryb słodkowodnych, w tym: pstrąga, którego powiat chojnicki jest jednym z największych producentów w kraju, sieji, sielawy (jeziora Charzykowskie i Płęsno), leszcza, szczupaka i lina, sandacza (jeziora Kruszyńskie i Somińskie) węgorz i okoń. Ponadto, jedno z jezior Trzemeszno - jest intensywnie zarybiane karpiem. Hodowla pstrąga prowadzona jest przede wszystkim w rzekach Brda i Wda. Jednym z największych producentów pstrąga jest Zakład Hodowli Pstrąga w Mylofie usytuowany na Wielkim Kanale Brdy, który prowadzi swoją działalność również w Wojtalu ( na Wdzie) oraz w Lasce na Kulawie. Inne zakłady zajmujące się hodowlą pstrąga to: na Wdzie Starszak i Stanke. Gospodarstwo Rybackie Charzykowy sp. z o.o. jest największym przedsiębiorstwem na terenie powiatu i jest uprawnione do prowadzenia rybactwa na większości jezior, które dzierżawi od Agencji Rolnej Skarbu Państwa. Obecnie gospodarstwo dzierżawi wody o ogólnej powierzchni 4 485 ha. W roku 1999 odłowiło ono prawie 66 t ryb (15 kg z 1 ha wody). Niektóre jeziora są udostępniane dla wędkarzy, część z nich jest dzierżawiona przez lokalne koła wędkarskie prowadzące własną gospodarkę zarybiania i odłowu. Koła wędkarskie dzierżawią m.in.: Jezioro Wielkie Zielone i Małe Zielone oraz jezioro Lichnowskie.
Gospodarka rybacka na jeziorach znajdujących się na terenie Parku Narodowego „Bory Tucholskie” (tj. jez. Ostrowite-Józefowo, Jeleń, Płęsno, Pilskie, Krzywce Duże, Krzywce Małe i inne) jest prowadzona zgodnie z warunkami wyznaczonymi w planie ochrony parku.
Nowym kierunkiem rysującym się w działalności Gospodarstwa Rybackiego Charzykowy jest udostępnianie specjalnych łowisk dla wędkarzy. Jedno z nich jezioro Łowne jest zarybiane dużymi osobnikami szczupaka, karpia, lina, pstrąga i leszcza, a w jego rejonie organizowana jest baza noclegowa wraz z wyżywieniem i wypożyczeniem łodzi wędkarskich dla wędkarzy.

Leśnictwo
Lasy na terenie powiatu Chojnickiego stanowią znaczny odsetek gruntów – 51,2% czyli prawie 70 000 ha. Największe kompleksy leśne znajdują się w centralnej, północnej i wschodniej części powiatu.
W drzewostanach na terenie powiatu chojnickiego dominuje sosna, co jest wynikiem prowadzenia sztucznych nasadzeń tego gatunku datowanych już na XIX w. Wprowadzenie monokultur sosnowych zmniejszyło odporność lasów na szkodniki oraz pożary. m.in. doprowadziło to rozprzestrzenienia się na znacznych połaciach leśnych takich szkodników lasu jak: igłówka sosnówka, której plaga w ostatnich latach dotknęła dużą część Borów Tucholskich powodując wysychanie i umieranie igieł, a w dalszej kolejności także pędów i całych drzew. Dodatkowo lasy Borów Tucholskich osłabiane są od dłuższego czasu przez zanieczyszczenia gazowe, głównie związki siarki i azotu pochodzące z odległych, zurbanizowanych rejonów Polski i Europy Zachodniej. Obecnie dominują drzewostany sosnowe w wieku około 50 lat.
W większości są to lasy należące do Skarbu Państwa administrowane przez Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych. Administracyjnie lasy należą do nadleśnictw: Rytel, Przymuszewo, Osusznica, Czersk i Lutówko.
Około15,6% ogólnej powierzchni lasów, stanowią lasy prywatne, gdzie powiat posiada kompetencje i obowiązki w zakresie przygotowywania uproszczonych planów urządzania lasu i kontroli gospodarki leśnej. Pozyskanie drewna na terenie lasów prywatnych wyniosło 9.198 m3 w 1999 roku.
Odłogowanie gruntów rolnych niskiej jakości stwarza potencjał dla przestrzennego rozwoju zbiorowisk leśnych. W chwili obecnej jednak brak wyznaczonej i zatwierdzonej granicy polno-leśnej ( żadna gmina jej nie posiada), co w rzeczywistości uniemożliwia zwiększaniu powierzchni leśnej, gdyż właściciele takich gruntów nie mogą otrzymać dotacji nawet na sadzonki, nie mówiąc o innych formach pomocy.
Na znacznych powierzchniach lasów w powiecie chojnickim występują ograniczenia w gospodarce leśnej, co dotyczy szczególnie form wyrębu. Powodowane jest to objęciem znacznych powierzchni formami ochrony przyrody. W Parku Narodowym „Bory Tucholskie” lasy należą do Parku i to właśnie Park prowadzi tutaj gospodarkę leśną. Natomiast w parkach krajobrazowych Zaborskim i Tucholskim gospodarka leśna prowadzona jest przez Lasy Państwowe i winna być zgodna z planami ochrony dla tych parków.
Na części lasów na terenie powiatu Chojnickiego ustanowiono Leśny Kompleks Promocyjny Bory Tucholskie, w Nadleśnictwie Tuchola i w Nadleśnictwie Woziwoda. W Leśnych Kompleksach Promocyjnych nacisk w gospodarce leśnej położony jest na jej ekologizację, przede wszystkim wprowadzanie większej ilości gatunków liściastych wzmacniających sosnowa monokulturę i rozwój społecznych, w tym dydaktycznych funkcji lasów.
Ustanowienie na terenach leśnych form ochrony przyrody jak i leśnych kompleksów promocyjnych powoduje, że następuje w tych lasach rozwój funkcji dydaktycznych i rekreacyjnych, które szczegółowo zostaną opisane w części diagnozy Strategii dot. turystyki.
Lasy oprócz pozyskiwania drewna, pełnienia funkcji rekreacyjnych i dydaktycznych, pełnią także inne funkcje gospodarcze, z których najistotniejsze dla przyszłego rozwoju gospodarczego powiatu to pozyskiwanie runa i łowiectwo.